Cilt/Volume : 23
121. Sayı : Seramik
|
|
TÜBİTAK SERAMİK ARAŞTIRMA MERKEZİ (SAM)
Anadolu Üniversitesi İki Eylül Kampüsü
Mühendislik - Mimarlık Fakültesi ESKİŞEHİR
ÜYELERİMİZ
Çanakçılar Seramik A.Ş.
Çanakkale Seramik Fab. A.Ş.
Eczacıbaşı Esan A.Ş.
Eczacıbaşı Karoseramik San. A.Ş.
Eczacıbaşı Yapı Gereçleri San. ve Tic. A.Ş.(Vitra)
Efes Seramik San. Tic. A.Ş.
Ege Seramik San. Tic. A.Ş.
Gorbon Işıl
Kale Maden A.Ş.
Kütahya Manyezit İşletmeleri A.Ş. (Kümaş)
Polat Maden A.Ş.
Serel Seramik Sıhhi Tes. Ger. San. A.Ş.
Toprak Seniteri ve İzolatör San. A.Ş.
Yurtbay Seramik San. Tic. A.Ş.
Ülkemiz seramik sektörü, Türkiye’deki diğer sanayi dallarına göre en hızlı gelişen sektörlerden biridir. Temelde, kaplama malzemeleri, sağlık gereçleri, sofra ve süs eşyaları ve refrakter malzemeler olmak üzere dört alt sektörde faaliyet gösteren seramik sektörü, son yıllarda yapılan bir çok yeni yatırımlar sonucu Dünya’nın ve Avrupa’nın önde gelen üreticisi ve ihracatcısı konumuna gelmiştir.
Böylesine hızlı büyüyen bir sektörün, yaşanan ve yaşanabilecek teknolojik, üretim ve laboratuvar sorunlarını en aza indirmek ve kuruluşlar arasında işbirliği stratejisi oluşturulması amacıyla, son iki yıldır sektörün önde gelen seramik üreticilerinin önderliğinde yapılan çalışmalar sonucu Mart 1998’de Seramik Araştırma Merkezi (SAM) kurulmuş ve çalışmalarına başlamıştır.
SAM, Tübitak’ın Üniversite-Sanayi ortak araştırma merkezleri programı (ÜSAMP) çerçevesinde kurulmuş ilk merkezlerden biridir. Mali olarak üye firmaların yıllık katkı payları ve bu paylar tutarında beş yıl boyunca Tübitak tarafından desteklenecek SAM, belli bir süre sonra sanayicilerden ve diğer kaynaklardan (AR-GE projeleri, test/analizler, eğitim, danışmanlık vb.) temin edilecek gelirler ile kendine yeterli hale gelmeyi hedeflemektedir. SAM’a üye kuruluşlar, SAM hizmetlerinden üyelik gruplarına göre önemli ölçüde indirimli olarak yararlanmaktadırlar.
SAM’ın yönetimi ağırlıklı olarak sanayici kuruluşların elindedir. A Grubu üye kuruluşların tümü Yönetim Kurulu’nda temsil edilmektedir. Mevcut dokuz Yönetim Kurulu üyesinden yedisi sanayi kuruluşlarından oluşmaktadır. Sanayicilerin yönetimde ağırlıklı rol alması önemlidir, çünkü böylelikle, sanayiciler ve devletten sağlanan kaynaklar, sanayicilerin benimsediği araştırma konularında, üniversite-sanayi işbirliğini teşvik edici yönden kullanılarak, üniversite-sanayi işbirliğinin sürekliliğinin sağlanması mümkün olacaktır. Bu tür kalıcı işbirliği, üniversitede yürütülen araştırmaların endüstriyel ve teknolojik gelişmeler yönünde oluşmasına ve endüstriyel araştırma konularında deneyimli mezunların yetişmesine de katkıda bulunacaktır.
Anadolu Üniversitesi Seramik Mühendisliği Bölümü’nün modern donanımlara sahip yeni binalarında 500 m2’lik bir mekanda faaliyet gösteren SAM, Seramik Mühendisliği Bölümü’nün geniş alet ve techizat donanımını kendi araştırma, test ve analizleri için kullanabilmektedir. Bunun yanında; SAM yapacağı AR-GE projeleri, danışmanlık ve eğitim hizmetleri için, Seramik Mühendisliği Bölümü bilim adamı ve araştırmacılarından yararlanma imkanı da bulmaktadır.
Seramik Araştırma Merkezi’nin öncelikli amaçları; üniversite destekli sanayi AR-GE projeleri, teknoloji yönetimi ve danışmanlık-eğitim hizmetleri yolu ile sektörün uluslararası rekabet gücünü artırmak, sektörün kalifiye personel gereksinmelerini karşılamak, sektöre ilişkin ulusal / uluslararası teknik düzenlemeler kapsamında uyumlandırma çalışmalarında destek olmak, sektörel laboratuvar / doğrulama hizmetleri sağlamaktır. SAM, imkanlarını sürekli genişleterek, ileride ülkemiz seramik sektörünün tüm bilimsel, teknolojik, üretim, laboratuvar ve teknik ihtiyaçlarına cevap verebilecek, seramik sektörü ile ilgili her türlü konularda söz sahibi, akredite bir enstitü olmayı öncelikli hedefleri arasında görmektedir.
SERAMİK ARAŞTIRMA MERKEZİ’NİN DİĞER KURULUŞ GEREKÇELERİ VE SANAYİCİLERİN KAZANIMLARI
Seramik Araştırma Merkezi’nin diğer kuruluş gerekçeleri, ağırlıklı olarak hizmet vereceği seramik sektörünün ihtiyaçları bağlamında aşağıdaki gibi sıralanabilir.
• Sektörde her kuruluşun bünyesinde laboratuar cihazları bulunmakta, bunların bir kısmı eski, bir kısmı yeni teknoloji olabilmektedir. Hızlı gelişen teknolojide çok pahalı olan cihazlar birkaç yıl sonra yerini daha yeni teknolojiye bırakmakta, yeni cihazların alınması da büyük bir maliyet getirdiği için ihmal edilmektedir.
• Kuruluşların sahip olduğu laboratuar cihazları gereksinimlerini karşılayacak yeterlilikte olamamakta veya gerekli olan cihazlar laboratuarlarında bulunmamaktadır. Her kuruluşun bütün cihazları satınalması ise ülke kaynaklarının israf edilmesine neden olmaktadır.
• Bu laboratuarları yönetecek elemanların yetiştirilmesine, esas işi üretim olan kuruluşlarca gereken önem verilememektedir. Bunun sonucunda maliyeti büyük olan cihazlar verimli şekilde kullanılamamakta, üretime öncelik verilmesi nedeniyle dünyadaki teknolojik gelişmeler yeterince takip edilememektedir. Üniversitenin araştırma potansiyelini ve cihaz deneyimini SAM bünyesinde kullanmak yoluyla sektörel araştırma ve geliştirme projeleri daha verimli yapılabilecek ve sektörün rekabet gücü artırılmış olacaktır.
• Tüm sektörlerde olduğu gibi seramik sektörü de kalite güvence sistemlerinin getirmiş olduğu yararların bilincinde olarak bu çalışmaları başlatmış ve uygulamaya almıştır. Kalite güvence sisteminin bir parçası olarak proseslerde kullanılan cihaz ve aletlerin kalibrasyon ihtiyacı çok büyük bir önem kazanmaktadır. Bu bağlamda, tüm seramik sektörüne kalibrasyon hizmetlerini verecek bir merkezin oluşması önemli bir boşluğu dolduracaktır. Birbirinden uzak ve muhtelif yerlerde yapılan kalibrasyon hizmetlerinin tek bir merkezden sağlanması büyük bir maliyet avantajı getirecektir.
• Türk seramik sektörünün hızlı gelişmesi ve ihracat yapılan ülkeler standartlarında üretim yapılması önemli bir koşul haline gelmiştir. İhracat yapılan ülkelerden standartlara uygunluk onayının alınması o ülkelere numune ürünlerin gönderilmesi ve çeşitli testlerin yapılmasını gerektirmektedir. Bu işlemler uzun zaman aldığı gibi mali bir külfet getirmektedir. SAM bünyesinde, bu ülkelerin standartlar enstitüsünden yetki alınarak onay verilmesi mümkün olabilecektir. Bu amaçla SAM kendi alanında akredite bir kuruluş olmayı hedeflemektedir.
• Türkiye’deki mevcut haksız rekabet ortamında Sanayi Bakanlığı mecburi yürürlükte olan standartların kontrollerini yeterince yerine getirememektedir. Bu kontrol hizmetlerinin SAM aracılığı ile yapılması büyük bir ihtiyaca cevap verecektir.
• İthal girdilerde gümrüğün istemiş olduğu laboratuar hizmetleri SAM yardımıyla çok kısa zamanda ve doğru bir şekilde verilebilecektir.
• Gümrük birliği sürecinin başlamasıyla CE işareti kullanılması bir zorunluluk haline gelmektedir. Ürünlerin ülkeler arasında gümrüklerden serbestçe geçebilmesi için, CE işareti kullanımı gereklerinin yerine getirilmesi ve üçüncü taraf belgelendirmeleri geçerli olacaktır. Kuruluşlara CE işareti kullanma hakkı verilmesi SAM tarafından yerine getirilerek bu konudaki çok önemli bir boşluk doldurulacaktır.
• Giderek önem kazanan çevre bilinci içerisinde kuruluşlar Çevre Yönetim Sistemi (ISO 14000) dışında kalamayacaklarından ISO 14000 çerçevesinde yapılacak olan ölçüm ve laboratuar hizmetleri bu kuruluş tarafından verilebilecektir. Kanunlara uygun olarak sektörel kirleticilerin daha detaylı incelenmesi ve bu kirleticilerin azaltılması için gerekli teknolojinin geliştirilmesi SAM tarafından yapılabilecektir.
• Kuruluşların hammadde ve yardımcı malzemeler girdileri kabul kriterlerine göre kontrol edilebilecektir.
Yukarıda bahsedilen, seramik sektörü için öngörülen hizmetlerin önemli bir kısmının o bölgede bulunan diğer sektörlere de verilmesi mümkün olacaktır.
SAM’ın 1998 Faaliyetlerinden Örnekler
Mayıs 1998’de aktif olarak faaliyete başlayan SAM’ın yedi A grubu, dört B grubu ve dört C grubu kurucu sanayi kuruluşu üyesi bulunmaktadır.
SAM önceki bölümde belirtilen analiz hizmetlerinin tümünü vermektedir. Özelikle 1998 yılının son döneminde, SAM’a öncelikli olarak üyelerden olmak üzere yoğun analiz talepleri olmuştur. Bu talepler sonucunda sağlanan faydalar;
- Firmalar daha önce yapamadıkları test ve analizleri üretim problemleri çözümünde etkin olarak kullanma imkanı bulmuşlardır.
- Firmalar ile SAM arasında bilgi alışverişi başlamıştır. Bu etkileşimlerin bir sonucu olarak, üretim esnasında karşılaşılan acil problemlerin çözümünde de SAM’ın analiz ve bilgi birikimi kullanılmaya başlanmıştır.
Sektör çalışanları tarafından, analiz yöntemleri, yorumlanması, proses problemlerin çözümünde analiz sonuçlarının etkin olarak kullanılmasının sağlanması amaçlarına yönelik olarak; termal analiz teknikleri, X-ışınları difraktometresiyle minerolojik analiz ve taramalı elektron mikroskobunun endüstriyel uygulamaları alanlarında iki günlük eğitim organize edilmiştir. SAM, bu tür eğitimleri organize etmeye devam edecektir. Ayrıca, firmalardan özel olarak gelen eğitim talepleri de değerlendirilerek, talep edilen konuda firmaya özel eğitimlerin de verilmesine devam edilecektir.
SAM’ın en önemli misyonu olan sektöre yönelik AR-GE projeleri konusunda önemli adımlar atılmıştır. Potansiyel AR-GE projeleri SAM Teknik Kurulu’nda görüşülerek öncelikli olarak toplam dokuz projenin araştırılmasına karar verilmiştir.
Kütüphane: SAM 1999 yılında dünya literatüründe çıkan süreli yayın ve kaynak kitapları kütüphanesine kademeli olarak kazandırmaya devam edecektir.
SAM’ın üye kuruluşlarla birlikte başlattığı araştırma projeleri;
- Alçı kalıp ömrünün arttırılması.
- Basınçlı kalıp yapımda kullanılan polimer malzemelerin geliştirilmesi
- Sır maliyetinin düşürülmesi (özellikle ZrSiO4 ZnO kullanımını azaltıcı önlemler üzerine araştırmalar, ZrSiO4’a alternatif oksitler)
- Sağlık gereçleri atıklarının (alçı, ürün ve çamur) değerlendirilmesi
- Yer karosu üretiminde kullanılabilecek alternatif eritici hammaddeler.
- Karbonatlı killer ve duvar karosu bünyesinde kullanabilirliğinin araştırılması
- Karo ham mukavemetini artırıcı yöntemler
- Deflokulant kombinasyonlarının masse reolojisi üzerindeki etkileri
- Sinter manyezitte kristal boyutunun arttırılması
SERAMİK ARAŞTIRMA MERKEZİ LABORATUVARLARI
TERMAL ANALİZ LABORATUVARI
TG-DTA (DSC) Cihazı: Linseis L81, simultane TG-DTA (DSC), 1600°C, 0.1-100°C/dk ısıtma hızı, tamamen bilgisayar kontrollü, 1998 model. Dilatometre cihaz: Linseis L75, Dilatometre, 1600 °C, 0.1 - 100 °C/dk ısıtma hızı, tamamen bilgisayar kontrollü 1998 model özel uygulamalar için atmosfer kontrollü ve 2000 °C’ye çıkar modüllü mevcuttur.
Sır-Bünye Uyumu Testi (Glaze Stress Tester): Linseis marka ve 1200°C’ye çıkan fırına sahip.
TARAMALI ELEKTRON MİKROSKOBU (SEM) VE MİKROANALİZ (EDX) LABORATUVARI
Cihaz: CamScan S4 (CambridgeScanning) Taramalı Elektron Mikroskobu (SEM) ve Oxford Instruments Link ISIS 300 tamamen bilgisayar kontrollü mikro analiz sistemi, HP bilgisayar ve HP 870 renkli deskjet yazıcı. Analiz aralığı; Bor-Uranyum arası tüm elementler.
Numne kaplama ünitesi: VG Microtech karbon kaplama ve Agar altın kaplama cihazları.
X-IŞINLARI DİFRAKTOMETRE LABORATUVARI
Cihaz: Rigaku D/Max 220 difraktometre, 1998 model, tamamen bilgisayar kontrollü, 60000 fazın otomatik tanımlanması, kalitatif, kantitatif minerolojik analiz ve diğer yazılım programları.
Yüksek sıcaklık X-ışınları difraktometre analizi: Mevcut difraktometre, 1500°C’ye kadar çıkabilen fırın aksesuarına da sahiptir. Böylelikle, artan sıcaklıkla numunede meydana gelen faz dönüşümleri ve kimyasal reaksiyonlar dinamik olarak analiz edilebilmektedir.
GENEL KARAKTERİZASYON LABORATUVARI
Civa Porozimetresi:
Quantachrome PoreMaster 60, 1997 Model, tamamen bilgisayar kontrollü, por boyut ölçüm aralığı; 3.6nm-600mm arası.
Mikro Sertlik Ölçümü:
Shimadzu HMV-2000, 1997 model. Yük aralığı: 5-2000 gr.
Vizkozimetre:
Brookfield Dijital vizkozimetre DV II+1995 model, hız aralığı: 0.5-100 devir/dk
Gaz (Helyum) Piknometresi:
Quantachrome, 1995 model
Optik Mikroskop:
Full aksesuar Olympus BX60M optik mikroskop, 1997 model, fotoğraf makinalı, polarizör/analizör tekniği, aydınlık ve karanlık alan görüntüleri ve DIC Nomarski kontrast üniteli.
STANDART TESTLER LABORATUVARI:
Kaplama malzemeleri için
- Aşınma test cihazı
- Derin aşınma cihazı
- Otoklav testi
- Deformasyon ölçüm cihazı
-Harkot testi
- Dona dayanım cihazı
- Mukamevet ölçüm cihazı
Sağlık Gereçleri
- TSE Standart test ekipmanları
METALOGRAFİ LABORATUVARI:
Bu loboratuvarda elmas ve SiC diskli numune kesme cihazları, numune kalıplama cihazları mikroskop numuneleri hazırlamak için manual ve otomatik parlatma tezgahları bulunmaktadır. Elektron mikroskobunda ve optik mikroskopta çekilen fotoğraf filmlerinin banyo ve baskı sistemleri de bu laboratuvar bünyesinde mevcuttur. Böylelikle, çekilen fotoğraflar amacına uygun olarak en iyi kalitede basılmaktadır.
PROSES LABORATUVARI:
Her türlü seramik hammaddelerin öğütülmesi, şekillendirilmesi ve karakterizasyonu için cihazlar bu laboratuvarda mevcuttur.
FIRINLAR:
1200°C’den 2200°C’ye kadar çıkabilen, normal ve kontrollü atmosferlerde ve yüksek vakum altında çalışan çeşitli tipte fırınlar mevcuttur.
İrtibat: Yrd. Doç. Dr. Ferhat KARA (Müdür)
Tübitak Seramik Araştırma Merkezi Anadolu Üniversitesi İki Eylül Kampüsü Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Seramik Mühendisliği Bölümünü ESKİŞEHİR
Tel : 0 222 323 82 76
Tel/Faks : 0 222 322 29 43
|
|
||||
|
Adres: |
Tel: |
(312) - 425 41 60 |
E-Posta: |
|
| Faks: |
(312) - 418 93 43 |
|||
|
|
||||
|
TÜRKİYE ÜNİVERSİTELERİ |
||||
|
ÜNİVERSİTELERİN METALURJİ, SERAMİK VE MALZEME BÖLÜMLERİ |
||||
Web Tasarım
|
||||