Uşak'ın Eşme ve Ulubey İlçeleri sınırları arasında, 2006 yılından bu yana madencilik faaliyeti yürütülen, Kanadalı Eldorado Gold Şirketi'nin uzantısı olan TÜPRAG Şirketi'ne ait Kışladağ Altın Madeni, alınan izinlerle ilgili açılan iptal davaları sonuçlanıncaya kadar kapatılmalıdır.
Kışladağ Altın Madeni'nin Mayıs 2006'da deneme üretimine başlanmasından bir ay sonra Haziran ayı sonunda Eşme ve köylerinde 1.500 civarında insan siyanür zehirlenmesi şüphesiyle hastanelere başvurmuştu. Yaşanan felaketin ardından yetkililer, zehirlenmelerin kanalizasyon şebekesinden kaynaklandığını açıklamış ve olayın üstü örtülmeye çalışılmıştır. Bu olaydan sonra da değişik tarihlerde, yöredeki köylerde yaşayan insanlarda kitlesel rahatsızlanmalar olmuş ve madene yakın köylerde çok sayıda şüpheli havyan ölümleri gerçekleşmiştir.
Şu ana kadar köylerin yok edildiği, 22.000 ağacın kesildiği ve işletme süresince 70 bin ton siyanür kullanılacak olan maden, siyanürlü yığın liçi yöntemi olarak adlandırılan dünyadaki en ilkel ve vahşi teknoloji ile faaliyet yürütüyor. Milyonlarca ton siyanürlü atık bulunan maden için büyük miktarlarda yeraltı suyu çekilmektedir.
Yaşanan felaketin ardından Eşme Cumhuriyet Savcılığı tarafından yürütülen soruşturma takipsizlikle sonuçlanmıştır. Eşme Asliye Hukuk Mahkemesi'nde açılan tazminat davası da Cumhuriyet Savcılığı tarafından yürütülen soruşturmada bilirkişi incelemesi yapıldığı ve yeniden bilirkişi incelemesine gerek olmadığı değerlendirmesiyle birlikte ret edilmiştir. Yörede yaşayan ve siyanürden zehirlenen dört kişiden oluşan davacıların temyiz başvurusu üzerine Yargıtay, Eşme Asliye Hukuk Mahkemesi'nin ret kararını bozmuştur.
Yargıtay'ın bozma kararı ile birlikte Eşme'de 2006 yılı Haziran ayı sonunda yaşanan siyanür zehirlenmesi olayının üstünün örtülemeyeceği, yaşanan felaketin halen aydınlatılmayı beklediği bir kez daha ortaya çıkmıştır. Yargıtay kararında Savcılık tarafından yürütülen soruşturmada yapılan bilirkişi incelemesinde insan sağlığı üzerindeki etkilerin değerlendirilmediğinin altı çizilmiştir.
TÜPRAG şirketinin Kışladağ Altın Madeni ile ilgili aldığı izinler hakkında açılan davalar devam etmektedir.
Madene yakın köylerin evlerinde madende patlatılan dinamitler nedeniyle hasarlar oluşmaya başladığı, bu nedenle yöre yurttaşlarının savcılığa şikayette bulundukları bilinmektedir.
Özellikle son aylarda madende çalışan işçiler arasından ciddi sağlık sorunlarının ortaya çıkmaya başladığı yönünde önemli duyumlar alınmaktadır.
Yaşanan felaketin benzerlerinin yaşanması ihtimali vardır.
Yargıtay kararının ardından Savcılık tarafından verilen takipsizlik kararının yeniden ele alınması ve TÜPRAG yetkililerinin yargılanması gündeme gelebilir.
Bütün bu olasılıklar karşısında insan yaşamı söz konusu olduğundan risk almanın doğru olmadığını, bundan sonra yaşanacak en küçük sağlık sorunu nedeniyle sadece TÜPRAG şirketinin değil, kamu makamlarının da sorumluluğunun gündeme gelebileceğini belirtmek ihtiyacını duyuyoruz. Bu hafta içerisinde Macaristan Parlamentosu'nun bütün ülkede siyanür kullanarak madencilik yapılamasını yasakladığını hatırlatırız. Türkiye'de siyanürle madencilik yapılmasının yasaklanması için Macaristan ve Romanya'da yaşanan felaketlerin daha büyüklerinin yaşanmasını beklemek gerekmiyor.
Maden Yasası'nın önemli maddeleri, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. Danıştay Madencilikle ilgili temel konuları düzenleyen Madencilik Faaliyetleri İzin Yönetmeliği'nin maddelerinin tamamına yakınının yürütmesini durdurmuştur. Kışladağ Altın Madeni'nin faaliyetleriyle ilgili aldığı izinlere esas olan ÇED olumlu görüşü aleyhine açılan davayı ret eden Manisa İdare Mahkemesi kararını Danıştay bozmuştur. Şimdi de yaşanan zehirlenmelerle ilgili ret kararını Yargıtay bozmuştur ve Savcılık soruşturmasının yeniden yapılması gündeme gelebilecektir. Son olarak Türkiye'de madencilikten kaynaklanan çevre sorunlarının artması ve madencilik yapılan yörelerdeki halkın tepkisi nedeniyle 3 Aralık tarihinde TBMM'de Araştırma Komisyonu kurulmasına karar verilmiştir.
TBMM, Anayasa Mahkemesi, Danıştay ve Yargıtay kararları dikkate alınarak Kışladağ Altın Madeni'nin geleceği ile ilgili hukuksal belirsizlik ortadan kalkıncaya kadar, söz konusu maden-kimya tesisinin faaliyetlerinin durdurulması, kamuoyu vicdanını ve yöre yurttaşlarını rahatlatacak en doğru karar olacaktır. Aşağıda imzası bulunan kurumlar olarak sürecin takipçisi olacağımızı, yaşanan ve bundan sonra yaşanacak her türlü felaketin sorumlularından her platformda hesap soracağımızın bilinmesini isteriz.
TMMOB ÇEVRE MÜHENDİSLERİ ODASI
TMMOB JEOLOJÄ° MÃœHENDÄ°SLERÄ° ODASI
TMMOB KÄ°MYA MÃœHENDÄ°SLERÄ° ODASI
TMMOB METALURJÄ° MÃœHENDÄ°SLERÄ° ODASI
Ek: Yargıtay 4. Hukuk Dairesi 2009/13091 no.lu Kararı
