Giresun Şebinkarahisar İlçesi’nde Nesco Madencilik A.Ş. tarafından işletilmekte olan çinko-kurşun ocağının cevher zenginleştirme tesisi, atık depolama havuzunun gövdesinin yıkılması ve atıkların yöreye yayılması sonucu meydana gelen çevre felaketi yayılarak Kılıçkaya barajına dek ulaşmıştır.
18 Kasım 2021 tarihinde meydana gelen yıkılma sonucunda atık barajından taşan ağır metal atıkları çevre köylerde yaşayanları tehdit eder boyutlara ulaşmış, tarım alanlarını kullanılamaz hale getirmiştir.
Yaşanan çevre felaketinin sorumlusu Nesco Madencilik A.Ş.’nin doğa katliamı ve emek sömürüsü konusundaki dosyası ise hayli kabarıktır.
Geçtiğimiz perşembe akşamı yaşanan çökmenin bir benzeri aynı işletmede 2018 yılında meydana gelmiş toprağa ve tarıma verdiği zararı rakamsal olarak ifade etmek mümkün olmasa da yaklaşık 8 milyon balığın öldüğü belirtilmişti.
2011 Yılında Kütahya’da bulunan Eti Gümüş tesislerinde yine atık havuzu patlamış, çevreye yayılan siyanürlü atık nedeniyle zehirlenmeler ve hayvan ölümleri yaşanmıştır. Yurt genelinde yaygın işletmeleri olan bu firma Trabzon Sürmene, Balıkesir İvrindi ve Çanakkale’de de çevre felaketlerine neden olmuş ve her defasında komik para cezaları ile çalışmaya devam etmiştir. 2020 Yılında Gümüşhane’deki Maden ocağında yine atık borusu patlamış ve sadece para cezası ile çalışmaya devam etmişti.
2019’da Gümüşhane’de, 2020’de Yenice’deki işletmesinde çalışanlar aylarca ücret alamamış ve direnişe geçmişlerdi. Çevre ve doğa felaketi konusunda sabıkalı, emek düşmanı olduğu tescilli bu tür firmaların tüm faaliyet ruhsatlarının iptal edilmesi ve yarattıkları tüm ekolojik zararların araştırılarak sorumlularının cezalandırılması gereklidir.
Meydana gelen bu çevre felaketleri basit bir şekilde “kaza” olarak nitelendirilemez. Özellikle ülkemizdeki Çevresel Etki Değerlendirme(ÇED)” süreçlerinin ne kadar işlevsiz olduğunun bir kanıtıdır. Gerek ÇED kararları verilirken gerekse sonrasındaki izleme ve denetleme süreçlerinde kamusal karar alma ve denetimin mekanizmalarının hiçbir şekilde uygulanmadığı görülmektedir.
Yasal mevzuatın işletmenin yaratabileceği ekolojik sorunlar dikkate alınmadan hazırlanması, ve işletmelerin uygulama ve önlemlerini bilimin ve tekniğin gereklerine göre değil daha çok kar hırsıyla alma(ma)ları bu felaketleri kaçınılmaz kılmaktadır.
Bugün için ölümlerin olmadığını söylemek bilim dışı ve günü kurtarmaya yöneliktir. Yaşanan çevre felaketlerinin olumsuz sonuçlarının yıllara yayıldığı ve önümüzdeki süreçte etkilerinin görüleceği açıktır. Meslek Odalarının sahip olduğu bilimsel ve teknik birikim bu ve benzeri olayların hiç yaşanmamasını sağlayabilecek düzeydedir. Bu bilgi ve deneyimi gerektiği gibi kullanmayan, daha fazla kar uğruna gerekli önlemleri almaktan imtina eden yaklaşımlar ve bu yaklaşımların önünü açan bürokratik uygulamalar bu tür felaketlerin asıl sorumlularıdır.
Giresun Valiliği tarafından yapılan açıklamada şirketin faaliyetlerinin durdurulduğu belirtilmektedir. Sorumluların yarattığı ekolojik yıkımın sadece bugün görünen boyutuyla değil, gelecekte yaratacağı tahribatta dikkate alınarak cezalandırılmalıdır. Giresun Valiliği, denetim görevini yapmadığından yaşanan felaketlerin sorumluları arasındadır. İşletmenin faaliyetlerinin durdurulması değil, tüm izin ve ruhsatlarının iptal edilmesi gerekmektedir. Sahada yapılan tespit çalışmalarının bilim insanları, meslek odaları ve sivil toplum kuruluşlarından oluşan bağımsız bir heyet tarafından yapılması gerekmektedir.
TMMOB Metalurji ve Malzeme Mühendisleri Odası olarak Bergama’da, Uşak-Eşme’de, Niğde-Ulukışla’da, Sivas-Kangal’da, Artvin-Cerattepe’de ve ülkemizin diğer yörelerindeki çevre felaketlerine karşı daha önce verdiğimiz mücadeleyi Giresun Şebinkarahisar’da da sürdürmeye kararlı olduğumuzun bilinmesini istiyoruz.
TMMOB
METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLERİ ODASI
YÖNETİM KURULU
